Ali ibn Ebi Talib r.a. – Jete dhe ngjarje sahabesh

Kurora e zinxhirit të artë

Aliu i nderuar (r.a.), si para profetësisë së Profetit tonë të dashur (s.a.s.), si pas saj, është njeriu që ka ndenjur më shumë nën edukimin e Tij. Ai u martua me Fatimen e nderuar (r.a.), për të cilën Profeti ynë (s.a.s.) qe shprehur: “Fatimja është një pjesë e imja. Kush e mërzit atë, më ka mërzitur mua.” (Buhari, Fedailu’l-as’hab, 12), dhe kësodore kreu edhe një tjetër lidhje afrimiteti me të Dërguarin e Allahut (s.a.s.). Profeti Muhamed (s.a.s.) pati hyrë e dalë shpesh në shtëpinë e tyre, pati ndenjur me ta ditë e natë, ku i pëlqente që të shkonte të shihte e të përkëdhelte nipërit e Tij. Kështu që, Aliu i nderuar (r.a.) ka pasur përherë mundësinë që t’u japë ndjesive të tija frymëmarrje pranë të Dërguarit të Allahut (s.a.s.).

Veç kësaj, në po atë shtëpi patën lindur nipërit e të Dërguarit të Allahut (s.a.s.), prej të cilëve ka vazhduar edhe zinxhiri i pasuesve. Hasani i nderuar qe bërë babai i sherifëve, ndërsa Hyseni i nderuar qe bërë babai i sejjidëve, që mbart një vlerë krejt të veçantë kur vazhdon mandej me të tjerë trashëgimtarë, si Ebu’l Hasan Shazeliu, Ahmed Rufaiu, Abdulkadir Gejlani apo Muhamed Bahaudin Nakshibendi, të cilët ishin kupola e të gjithë njerëzve të lartë. Burimi

Gatishmëria për sakrifica

E pranoi islamin si fëmijë pasi që Pejgamberi s.a.v.s. e përqafoi dhe nga dashuria e madhe për te në zemrën e tij e vendosi. I dhuroi çdo gjë që posedoi, dhe çdo gjë që mund të dhurohet. I dhuroi dituri për fenë dhe ishte shkas që të ec rrugës së vërtetës dhe shpëtimit. E martoi me bijën e tij fisnike, Fatimën r.a., e lëshoi të ketë nderin të luftojë trimërisht për mirëqenien e myslimanëve dhe islamit, e lavdëroi para tjerëve dhe ia përmendi cilësitë fisnike, ia ruajti nderin dhe namin e tij dhe ishte në shoqërinë e tij deri në momentin kur ai, Pejgamberi s.a.v.s., kaloi në botën më të mirë. Guximin e tij, trimërinë dhe aftësinë që të sakrifikohet në rrugën e Allahut e tregoi shumë herë. Kur Pejgamberi s.a.v.s. vendosi që me dëshirën e Allahut të bëjë hixhret në Medine, Aliu r.a. ishte ai të cilin e obligoi që mekasve t’ua kthejë gjërat e vlefshme që ia kishin besuar Pejgamberit s.a.v.s. në ruajtje, sepse tek ai kishin besim pakufi dhe e quanin el-Emin (Besnik).
Aliu r.a. mbeti në krevatin e Pejgamberit s.a.v.s. i gatshëm dhe patrembur duke pritur idhujtarët të cilët erdhën me shpata, me dëshirë për gjak dhe tirani. Mirëpo, Aliu r.a. i priti pa kurrfarë frike. E si mos të ishte kështu kur ai ishte hero i vërtetë i cili me heroizmin e tij e obligoi tërë ummetin. Në jetëpërshkrimin e tij secili do të gjejë diç për vete. Jeta e tij është mësim nga i cili krenari dhe fuqi marrin të shtypurit dhe të robëruarit, ndërsa modestinë dhe asketizmin të varfrit dhe nevojtarët.
Ai me shembullin e tij të ndritshëm fshin lotët e të pikëlluarve dhe të mërziturve, u zvogëlon dhembjet e atyre që u ekspozohen vuajtjeve.
Tregimi për te është i gjatë, nga ai secili mysliman mund të marrë mësim.

Dekorimi i madh

Pejgamberi s.a.v.s. mbante të rrethuar jehudët e Hajberit ku ishin mirë të fortifikuar. Ishte ky popull i cili gjatë historisë të Dërguarit e Allahut i vriste, fjalët e Allahut të madhërishëm i ndryshonte, popull i cili monoteistët e sinqertë i dëbonte dhe i mbyste. Pejgamberi s.a.v.s. i mbante të rrethuar dhe përpiqej ta lironte Hajberin, por për një kohë nuk i shkonte për dore.
E dërgoi Ebu Bekrin r.a., por nuk pati sukses, pastaj Omerin r.a., edhe ai nuk pati sukses. Andaj populli ishte i brengosur. Nata e fitores u dukej e gjatë dhe e errët. Pejgamberi s.a.v.s. u ngrit në gjysmën e natës dhe tha: “Nesër flamurin do t’ia jap njeriut i cili e do Allahun dhe të Dërguarin e Tij, por edhe Allahu dhe i Dërguari i Tij e duan atë! Allahu me duart e tij do ta sjell fitoren!”
Njerëzit filluan të bisedojnë për atë se kush do të jetë ai të cilit Pejgamberi s.a.v.s. do t’ia jap flamurin e fitores. Kur agoi njerëzit nxituan te Pejgamberi s.a.v.s. të shohin kujt do t’i takon ky nder dhe kujtdo t’i jepej flamuri ngadhënjimtar. Pejgamberi s.a.v.s. pyeti: “Ku është Ali b. Ebi Talibi?”, dhe njerëzit thanë: “Ankohet në dhembjet e syrit, o i Dërguar i Allahut.”
Ai tha: “Ma sillni”, dhe ai erdhi, ndërsa Pejgamberi s.a.v.s. me pështymën e tij fërkoi sytë e tij, bëri dua dhe ai menjëherë u shërua, mori flamurin që ia dha Pejgamberi s.a.v.s. dhe pyeti: “O i Dërguar i Allahut, a do të luftoj kundër tyre derisa bëhen si ne?”
Ndërsa ai u përgjigj: “Nisu ngadalë derisa nuk arrin te territori i tyre, atëherë thirri në islam dhe lajmëro me atë çka i obligon Allahu dhe çfarë duhet bërë, sepse pasha Allahun, sikur Allahu ty të bën shkas i udhëzimit të vetëm një njeriu, është më mirë se të posedosh devetë e kuqe (më të shtrenjta).” (Buhariu, 4/207)
Aliu r.a. erdhi te ky popull dhe i thirri në Islam dhe drejtësi, por nuk hasi në mirëkuptim dhe nuk iu përgjigjën.
Si mundesh të verbrit t’i tregosh diç apo të shurdhit të i dëgjojë fjalët tua? Ata ishin të verbër dhe të shurdhër dhe asgjë nuk pranonin. Kur Aliu r.a. e pa se asnjë lloj bisede me ta nuk japi fryte, vendosi për një zgjidhje tjetër dhe në dyluftim ftoi princin e tyre me emër Merhab el-Jehudij.
Dyluftimi nuk zgjati shumë dhe përfundoi me fitoren triumfale të Aliut r.a. pas së cilës myslimanët në krye me Aliun r.a. e pushtuan Hajberin mu ashtu siç kishte premtuar Pejgamberi s.a.v.s.

Martesa me Fatimën r.a.

Aliu r.a. fuqishëm dëshironte që në trashëgiminë e tij të ketë pasardhës direkt të Pejgamberit s.a.v.s. dhe vendosi ta kërkojë Fatimën r.a., bijën e dashur të Pejgamberit s.a.v.s., prijësen e grave të Xhennetit.
Aliu r.a. erdhi te Pejgamberi s.a.v.s. duke dëshiruar të flas por nuk mundi asnjë fjalë ta shqiptojë. Pejgamberi s.a.v.s. buzëqeshi dhe duke kuptuar qëllimin e tij i tha: “A Fatimën e dëshiron për bashkëshorte?”, ndërsa ai u përgjigj: “E dëshiroj o i Dërguar i Allahut.”
“Po a ke mehr?”, e pyeti Pejgamberi s.a.v.s. edhepse e dinte mirë që ai nuk kishte asnjë thërrmi argjend, as ar, as pallat, as pasuri, por kishte diç më të vlefshme se këto, e kjo ishte kurora e imanit dhe besimit të sinqertë, e cila rrezatonte nga balli i tij dhe dëshmonte se ky njeri e do Allahun dhe të Dërguarin e Tij, por edhe Allahu dhe i Dërguari i Tij e donin atë.
Aliu r.a. tha: “O i Dërguar i Allahut, nuk kam asgjë që t’i dhuroj si mehr”, ndërsa ai e pyeti: “E ku e ke parzmoren tënde?” (Ebu Davudi, nr. 2125, Nesai, 6/129, Ahmedi, 1/80). Aliu r.a. u përgjigj: “Por, o i Dërguar i Allahut, kjo parzmore nuk vlen as dy argjend!” Por, prapë ai e solli dhe ia dorëzoi Pejgamberit s.a.v.s., pas së cilës ai lejoi që të martohet me Fatimën r.a., e cila më vonë i lindi Hasanin dhe Husejnin, dy prijës të gjithë djelmoshave të xhennetit.

Nga lufta në luftë, nga fitorja në fitore

Kur Muhammedi s.a.v.s. shkoi në luftën e Tebukut e la Aliun r.a. të udhëheq me Medinën dhe të kujdesej për te, sepse ishte trim dhe tejet i aftë për t’u gjetur në gjitha situatat. E dinte mirë që askush si ai nuk di ta ruajë nderin dhe krenarinë e myslimanëve dhe askush si ai nuk mund t’i mbrojë nga e keqja dhe padrejtësia. Hipokritët në këtë panë rastin e mirë për ngatërresat e tyre dhe shkuan te Aliu r.a. duke i thënë: “O Ali, ti je bërë i padëshiruar për të Dërguarin e Allahut, andaj nuk të mori me vete në luftë.” Aliu r.a. me shpejtësi u drejtua kah Pejgamberi s.a.v.s. dhe e arriti jo larg Medinës dhe e lajmëroi çfarë po flasin njerëzit. Pejgamberi s.a.v.s. buzëqeshi dhe tha: “O Ali, a je i kënaqur që ti të jesh për mua sikurse Haruni që ka qenë për Musain, por që pas meje nuk ka pejgamber?” (Muslimi, 4/2404, por që te Muslimi nuk përmendet tregimi për hipokritët. Transmetimin në të cilin përmenden hipokritët e shënon Taberaniu dhe tjerët. Shiko: Mexhmeuz-zevaid, 9/114). Ky është edhe një virtyt madhështor dhe lajm përgëzues në lidhje me Aliun r.a.
Aliu r.a. ka qenë “rezervë” e Pejgamberit s.a.v.s. për çdo luftë dhe për çdo dyluftim. Në luftën e Bedrit, para fillimit të betejës, Muhammedi s.a.v.s. thirri trimat e patrembur myslimanë për dyluftim me parinë e mosbesimtarëve, dhe tha: “Ku është Ali b. Ebi Talibi?”
“Ja ku jam, o i Dërguar i Allahut”, me gatishmëri u përgjigj Aliu r.a. Doli dhe filloi dyluftimin me kundërshtarin e tij, Velid b. Utben dhe e mbyti. Pas kësaj hyri në luftë duke luftuar me trimëri të madhe dhe duke mbytur shumë armiq të Allahut. I njëjti skenar u përsërit në luftën e Hendekut, kur aleatët e bashkuar u grumbulluan për ta marrë Medinën. E rrethuan Medinën duke e mbajtur nën rrethojë. Njëri prej të parëve të pabesimtarëve me emër Amr b. Vudd el-Amirijj doli para myslimanëve dhe i nxiti në dyluftim: “Kush dëshiron dyluftim me mua le të del?”, pyeti ai dhe nuk mori menjëherë përgjigje. E përsëriti këtë edhe njëherë, por përsëri askush nuk u paraqit. Mirëpo Aliu r.a. doli dhe tha: “Unë do të luftoj, o Pejgamber!”
Pejgamberi s.a.v.s. i tha: “Ali, ky është Amr b. Vudd!”, ndërsa ai tha: “Nuk ka lidhje qoftë edhe Amr b. Vudd!”
Aliu r.a. doli dhe dyluftimi filloi. Në njërën trimi i islamit, e në anën tjetër trimi i kufrit. Shpatat u “valvitën” dhe pluhuri u ngrit.
Muhammedi s.a.v.s. e luti Allahun e madhërishëm që ta nderojë Aliun r.a. me fitore. Kur pluhuri u shpërnda, e panë Aliun r.a. se si në mënyrë triumfale qëndronte mbi Amrin e vrarë.
Pejgamberi s.a.v.s. tha Allahu Ekber, dhe myslimanët me te lartëmadhëruan Allahun me tekbire.

Modestia

Imam Buhariu në Sahihun e tij shënon që Aliu r.a. ka thënë: “Ahireti na vie në takim, ndërsa dynjaja kalon në pakthim, andaj bëhuni bijtë e ahiretit e mos u bëhuni bijtë e kësaj bote. Sot bëhen vepra për të cilat nuk japim llogari, ndërsa nesër do të ketë llogari pa vepra.” (Buhariu, 7/171)
Ka qenë modest dhe i varfër. Ka qenë halife pesë vjet dhe gjatë këtyre viteve ka qenë i ekspozuar llojeve të ndryshme të betejave dhe dyluftimeve, qoftë në luftë ose në paqe. Luftoi kundër harixhive, zullumqarëve, të padrejtëve, mëkatarëve të mëdhenj dhe pabesimtarëve të çdo lloji. Zemra e tij ka qenë me plagë emotive, ndërsa trupi me plagë nga llojet e ndryshme të armëve. As nderin nuk ia lanë të qetë. Hipokritët dhe të prishurit me gjuhët e tyre ngatërresa mbillnin. Siç thamë, pesë vjet Aliu r.a. ishte halife i islamit, por gjatë këtyre pesë viteve asnjëherë nuk u ngop dhe asnjëherë plotësisht nuk e shuajti urinë e tij. Një ditë erdhi në shtëpi dhe kërkoi nga familja t’i sjell diç ushqim, por i thanë se nuk ka asgjë për të ngrënë.
Ai doli nga shtëpia duke bartur shpatën që ia kishte dhuruar Pejgamberi s.a.v.s. dhe quhej Zul-fikar dhe duke qëndruar para popullit të Irakut tha: “Turpërohuni, o banorë të Irakut, Allahu ju dënoftë! Unë dhe familja ime po vdesim nga uria. Kjo është shpata e Pejgamberit e cila ende ju mbron nga pakënaqësitë dhe përuljet. A dëshiron dikush ta blejë nga unë për një ushqim ditor?!” Nuk kishte çka të hajë, ndërsa arka shtetërore ishte përplot lloje ushqimi dhe pasuri, të cilën u shpërndante të varfërve, ndërsa për vete nuk merrte asgjë. Pas kësaj falte dy rekat dhe i drejtohej Allahut: “O Zoti im, Ti e di se për vete nuk ndala asnjë ar as argjend dhe asnjë kokërr gruri, dhe asnjë hurmë apo një kokërr rrushi.”

Përfundimi i premtuar

Aliu r.a. u sëmur dhe disa sahabë e këshilluan që nga Iraku të kthehet në Medine dhe aty ta pres vdekjen, ndërsa ai iu përgjigj: “Unë nuk do të vdes nga kjo sëmundje që lëngoj. Pejgamberi s.a.v.s. më ka premtuar se unë nuk do të vdes përderisa nuk gjakoset mjekra ime prej këtu deri këtu (duke treguar prej zylyfeve, në vetulla e deri te fundi i mjekrës).” (Hejthemi në Mexhmeuz-zevaid, 9/140, për këtë transmetim thotë: Shënojnë Bezzari dhe Ahmedi, ndërsa njerëzit në vargun e transmetimit janë të panjohur).
Kështu edhe ndodhi me dëshirën e Allahut. U ngrit herët në agim të mëngjesit që sipas zakonit t’i zgjojë myslimanët e pastaj hyri në xhami. Në xhami e pa të prishurin Abdurrahman b. Mulxhimin i cili flinte përmbys, e shtyri me këmbë duke i thënë: “Mos flejë përmbys, se kështu flejnë banorët e zjarrit!” Aliu r.a. solli tekbir për të falur dy rekat namaz, ndërsa ky i prishur dhe armik i Allahut, u vërsul mbi te dhe me shpatën e tij e goditi në vetulla dhe gjakosi mjekrën e tij. Aliu r.a. pëshpëriti: “Allahu është më i madhi, Allahut i takon çdo fillim dhe çdo mbarim.” Dhe ra me fytyrë për tokë, ndërsa mjekra e tij u lag me gjak. Nga këto plagë vdiq.
Këto janë vetëm thërrmia të jetës së këtij sahabiu fisnik, trim i luftës dhe i paqes, dhe hapave tij të gjithë duhet të ecim. Sot ai na nevojitet më shumë se kurrë, për këtë i lutemi Allahut të madhërishëm që në zemrat tona të na bëjë të dashur sunnetin e të Dërguarit të Allahut, s.a.v.s., dhe të jemi prej atyre që e duan Aliun r.a. dhe sahabët tjerë të cilët me shembujt e ndritshëm treguan se si dhe çfarë mënyrë duhet sakrifikuar në rrugën e Allahut dhe si arrihet suksesi në dy botët. Burimi

Një vasijjet (testament) nga Ali ibn Ebi Talibi r.a.

Ali ibn Ebi-Talibi r.a. këtë mesazh e ka dërguar nga minberi i xhamisë së Medinës së ndritshme, kurse neve na është transmetuar përmes Selman Fârisîut dhe Haris Hamdanit.
Pas shprehjes së falënderimit ndaj Allahut, xh.sh. dhe përshëndetjeve mbi të Dërguarin e Allahut a.s., Ali ibn Ebi-Talib r.a. ka thënë:
“ Shembulli i kësaj bote është si shembulli i gjarprit: prekja e tij është e butë, por helmi i tij është fatal. Ndaj qëndro sa më larg nga të gjitha ato që të tërheqin për te ajo, sepse të gjitha ato qëndrojnë shumë shkurt me ju.
Largoi nga vetja të gjitha dertet që kanë të bëjnë me këtë botë, sepse ne jemi të bindur se ndarjes me te nuk mund t’i shmangesh dhe se gjendja e sajë është e ndryshueshme.
Kur ta ndiesh se është duke të tërhequr me të madhe, atëherë ti më së shumti largoju asaj. Sepse sa herë që dikush është i bindur në fatin e saj, ajo e hedh në rrezik. Ose kur të ndjehesh më së shumti i sigurt në te, ajo sigurinë ta transformon në frikë.
Përmbaju porosive kur’anore dhe kërko udhëzim prej tij. Konsidero legjitime të ligjshmen e tij, dhe jolegjitime të paligjshmen e tij. Dëshmo për të vërtetën që ishte në të kaluarën. Merr mësime nga e kaluara për atë që ka mbetur ende nga kjo bote.
Madhëroje emrin e Allahut në mënyrë që ta përmendësh vetëm në të vërtetën. Shpeshherë kujtoje vdekjen dhe atë që është pas vdekjes.
Asnjëherë mos e kërko vdekjen, përveçse në kushte të dinjitetshme.
Ke kujdesshëm ndaj të gjitha atyre veprave të cilat njeriu i bën për kënaqësi të veten, dhe nuk i bën për interes të muslimanëve në përgjithësi.
Ruaju prej veprës së kryer në fshehtësi, prej të cilës turpërohesh ta kryesh publikisht.
Gjithashtu, ke kujdes nga çdo vepër që njeriu, kur pyetet rreth saj, dënohet apo kërkon falje për të.
Mos u përcjell njerëzve çdo fjalë që dëgjon, sepse ajo mund arrij deri te gënjeshtra.
Mos e kontesto çdo gjë që njerëzit të tregojnë, sepse kjo do të thotë injorancë. Frenoje zemërimin dhe fal atëherë kur je i fuqishëm të ndëshkosh. Tregohu i vetëpërmbajtur në momentin e zemërimit dhe fal kur ke pushtet. Rezultati përfundimtar do të jetë në favorin tënd.
Kërko të mirën nga të gjitha begatitë që Allahu t’i ka dhënë, dhe mos e shkatërro asnjë prej mirësive të Allahut mbi ty. Lejo që tek ty të vëren gjurmët e të mirave qe Allahu t’i ka dhuruar. Ke kujdes nga shoqërimi me të keqin, sepse i keqi lidhet me të keqen. Ke kujdes nga zemërimi, sepse zemërimi është njëra ndër armët më të mëdha të Iblisit” (“Nexhdul-belaga”, fq. 223). Burimi

Kater dashurite e tij

Një ditë Pjegamberi s.a.v.s. e pyeti Aliun r.a.:

– Ali! A e do Allahun? – E dua, o i dërguari i Allahut!
– A e do të dërguarin e Allahut? E dua, o i dërguari i Allahut!
– A e do vajzën e të dërguarit të Allahut, Fatime ez-Zehranë? E dua, o i dërguari i Allahut!
– A edo Hasanin dhe Husejnin? I dua, o i dërguari i Allahut!
– Ali! Një zemër është, e ti i ke përmendur katër dashuri. Si ke mundur t’i sistemosh të gjitha këto dashuri në një zemër?
Aliu r.a. nuk pati përgjigje për këtë pyetje. Me kokë të ulur shkoi në shtëpi te bashkëshortja Fetime ez-Zehra, lule e rritur në kopshtin e Resulullahit s.a.v.s., i vërejti menjëherë vijat e hidhërimit në fytyrën e bashkëshortit të saj dhe e pyeti: — Ali! E shoh se je i mërzitur. A ke far dertesh? Nëse janë të natyrës së kësaj bote, kjo edhe ashtu nuk është e çmuar për ty; nëse është e natyrës së Ahiretit, ma thuaj ta di edhe unë.
Aliu r.a., e shikojë bashkëshorten me sytë e tij ngjyrë gështenje, të cilët shndrisnin si nur dhe ia tregoi të gjitha. Në thellësitë e syve të Fatimes r.a. u vërejt shkëlqimi: – Ali! I tha. Ta tregoi unë përgjigjen në këtë pyetje, e ti shko te Resullahit s.a.v.s. e thuaj: “O mëshira e botëve! Sikur që njeriu e ka anën e djathtë dhe të majtë, anën e pasme, e të përparme, të sipërme, e të poshtme, po ashtu edhe zemra i ka të gjitha këto anë. Ndaj, unë Sunduesin e botëve, Allahun xh.sh., e dua me forcën e arsyes e të besimit. Ty të dua me shpirt dhe me besim. Fatimen e çmuar e dua për shkak të jetës së bukur që kalojmë bashkë. Ndërsa Hasanin dhe Husejnin i dua me dashurinë dhe mëshirën prindërore!”

Në Sahihun e Buhariut dhe të Muslimit është shënuar ky Hadith: “Kush i posedon tri gjëra do ta shijojë ëmbëlsirën e imanit, e ato janë: Allahu dhe Pejgamberi i Tij të janë më të dashur se të gjitha të tjerat, ta duaj njeriun vetëm për hir të Allahut xh.sh. dhe ta urrej kthimin në kufer, pasi që Allahut e shpëtoi atë nga ai ashtu sikur që e urren hedhjen e tij në zjarr. ”

Kur Allahu xh.sh e do një njeri, e thërret Xhibrilin dhe i thotë: “Unë e dua filan filanin, duaje edhe ti dhe meleku Xhibril e do, i cili më pas i thërret banorët e qiellit, duke u thënë: Allahu e ka dashur filan filanin, duani edhe ju, banorët e qiellit e duan, pas kësaj ky njeri është i pranuar në tokë!”
Hadithin e transmeton: Muslimi. Burimi