Profeti s.a.v.s e martoi vajzën e tij të dashur Hz. Fatimen r.a me Hz. Aliun r.a me urdhër të Allahut xh.xh.. Të dytë u rritën dhe u edukuan nga i Dërguari i Allahut s.a.v.s..Prandaj, ata drejtuan një jetë që mund të shërbente si model për të gjithë muslimanët. Profeti s.a.v.s i vizitonte ata shpesh dhe u jepte këshilla të ndryshme; ai merrej me të gjitha problemet e tyre.
Ishte viti i 3-të i migrimit. Kaloi rreth një vit pas martesës së tyre të lumtur. Fatima r.a ishte shtatzënë. Kjo i gëzoi të gjithë muslimanët, kryesisht Profetin s.a.v.s..
Më në fund, erdhi dita e përcaktuar nga Allahu xh.sh.. Profeti s.a.v.s e dërgoi gjyshen e tij, Ummu Ajmanin në shtëpinë e Hz. Fatimes r.a.. Ai s.a.v.s e këshilloi atë të lexonte Ajetul-Kursij dhe kapitujt e El-Felek dhe En-Nas. Hz. Ummu Ajmani r.a shkoi në shtëpinë e Hz. Alit pa humbur kohë dhe bëri atë që ia kishte porositur Profeti s.a.v.s. dhe pas një kohe Hz. Hasani r.a. lindi.
Sapo Profeti s.a.v.s dëgjoi lajmin për lindjen e Hz. Hasanit r.a. nxitoi në shtëpinë e vajzës së tij, dhe pyeti: “Ku është nipi im? Ma tregoni!” Ata e sollën Hz. Hasanin, dhe Profeti s.a.v.s e mbajti dhe e përqafoi atë. Pastaj pyeti: “Si ia keni lënë emrin?” Hz. Aliu tha: “Harb-Lufta.”
“Ju patjetër do të thirreni me emrat tuaj dhe të etërve tuaj në ditën e gjykimit. Prandaj, jepni emra të bukur fëmijëve tuaj.”- tha Profeti s.a.v.s.
Pastaj, Profeti s.a.v.s. recitoi ezanin në veshin e djathtë të foshnjës dhe ikametin në veshin e tij të majtë dhe e quajti foshnjen me emrin “Hasan”.
Dy desh u prenë në ditën e shtatë të lindjes së Hz. Hasanit r.a.. Hz. Hasanit iu peshuan flokët dhe në vlera e peshës së flokëve iu dha të varfërve so argjend. Më vonë atë e bënë synet.
Shtëpia e Hz. Fatimes r.a kishte një vlerë të veçantë në sytë e Profetit s.a.v.s.. Ishte vendbanim për pasardhësit e Profetit s.a.v.s.. Duke e nuhatur dhe e mbajtur në supet e tij, nga dashuria për të, Profeti s.a.v.s. filloi ta vizitonte më shpesh vajzën e tij.
Një herë, ai e vuri Hz. Hasanin në shpinë. Shokët e panë këtë dhe thanë: “O Hasan! Çfarë “bartësi” të bukur që ke!” Profeti (a.s) tha: “Ai është një kalorës i këndshëm gjithashtu.”
Një herë, Profeti po përkëdhelte Hz. Hasan r.a.. Akra bin Habis r.a. arriti; ai tha: “O i Dërguari i Allahut! A i doni fëmijët? Unë kam dhjetë fëmijë, por nuk puth asnjërin prej tyre.” Profeti s.a.v.s tha: “Ai që nuk tregon mëshirë, nuk do të marrë mëshirë.”
Hz. Hasani r.a ndonjëherë vizitonte gjyshin e tij s.a.v.s. dhe bisedonte me të. Një herë, ai shkoi për ta parë nipin e tij dhe atje qëndroi për një kohë të gjatë. U bë vonë dhe errësirë. I Dërguari i Allahut s.a.v.s. I Dërguari i Allahut (a.s.) i tha: “Shko në shtëpi tani!” Edhe Ebu Hurejra ishte aty. Ai tha: “O i Dërguari i Allahut! A do ta çoj në shtëpi?” Profeti nuk e lejoi atë. Ndërkohë, shkëlqeu një dritë dhe Hz. Hasani shkoi lehtësisht në shtëpi falë kësaj dritë.
I Dërguari i Allahut s.a.v.s e donte Hz. Hasanin shumë dhe e këshilloi ummetin e tij që ta donte. Ai tha: “O Allah! E dashuroj atë. Duajeni atë dhe ata që e duan atë.”
Kështu, ai deklaroi se Allahu xh.xh do ta donte një person që e donte Hz. Hasanin r.a.. Kjo dashuri e thellë e asaj të Profetit ndaj Hz. Hasanit nuk ishte për shkak të farefisnisë. Kishte arsye shumë më të rëndësishme. Badiuzzaman Said Nursi deklaron si në vijim çështjen:
“Po, Profeti më Fisnik s.a.v.s. e merrte me butësi Hasanin r.a në krahët e tij dhe ia puthte kokën për hir të pasardhësve të ndritshëm, të bekuar, me cilësi Mehdinjësh. Prej ku do të rridhte Shejh Gejlani, Gavth Al-Azami i cili do të ishte trashëgimtar i profetësisë dhe do të mbante Sheriatin e shenjtë të Profetit Muhammed s.a.v.s.. Ai pa me sytë e profetësisë shërbimin dhe detyrën e shenjtë që ata do të kryenin në të ardhmen, të cilën e aprovoi dhe e duartrokiti. Ai e puthi kokën e Hasanit si një shenjë miratimi dhe inkurajimi… Po Shejh Gejlani ka një pjesë të madhe në puthjen e kokës së Hasanit r.a..”
Hz. Hasani, për të cilin Profeti s.a.v.s. tha, “Ai është borziloku im që unë e nuhas në këtë botë” dhe “Ai është mjeshtri i të rinjve të Xhenetit”, u rrit dhe u edukua nga i Dërguari i Allahut (a.s.).
Zemra e Hasanit u bë shumë e trishtuar pas humbjes së gjyshit të tij në moshën tetë vjeçare dhe nënës gjashtë muaj pas vdekjes së Profetit s.a.v.s.. Sidoqoftë, ai ishte ngushëlluar nga fakti se vdekja nuk do të thotë zhdukje dhe se ai do të ishte në gjendje t’i shihte ata përsëri në Parajsë.
Trupi i Hz. Hasanit r.a nga koka e tij deri në kërthizën e tij ngjasonte me atë të Profetit s.a.v.s.. Prandaj, Hz. Fatimja e donte shumë atë dhe thoshte: “fëmija im që i ngjan Profetit, por jo Aliut”.
Hz. Hasani u dallua për bujarinë e tij. Ai i dha tërë pasurinë e tij të varfërve dy herë dhe gjysmën e pasurisë së tij tre herë. Kur nipi i Profetit s.a.v.s kishte dy palë këpucë, ai çdo herë do t’i jepte një palë të varfërve. Ai gjithnjë jepte sadaka. Kur blente diçka, bënte tregti dhe do të përpiqej ti merrte gjërat më lirë.
Kjo e tërhoqi vëmendjen e muslimanëve. Një herë, dikush i tha: “Ju u jepni mijëra dirhemë të varfërve, por kur bleni diçka, bëni pazare për një kohë të gjatë.” Hz. Hasani shpjegoi pse e bëri këtë si më poshtë:
“Ne u japim para të varfërve për hir të Allahut. Nuk është e mjaftueshme pa marrë parasysh sa japim. Në biznes, mashtrimi është i mundur. Ne bëjmë pazare sepse nuk duam të mashtrohemi sepse të mashtrohemi buron nga mungesa e mendjes dhe bën që vlerat e pronës së dikujt të zvogëlohen ”.
Hz. Hasani ishte një shoqërues që adhuronte shumë. Ai lutej dhe agjëronte shumë. Ai shkoi në haxh nga Medineja në Mekke në këmbë 25 herë.
Hasani r.a. ishte larg krenarisë dhe arrogancës; ai ishte një person modest. Ai do të pranonte ftesat e njerëzve qofshin ata të varfër apo të pasur. Një herë, ai po kalonte pranë një grupi beduinësh. Ata po hanin bukë të thatë. Ai i përshëndeti ata dhe beduinët iu përgjigjën përshëndetjes së tij. Ata thanë: “O nipi i të Dërguarit të Allahut! Ejani të hani me ne.” Hz. Hasani tha: “Unë do të ha me ju. Allahu nuk i pëlqen njerëzit mendjemëdhenjë(krenar).” Ai u ul dhe hëngri me ta bukë të thatë. Kur ishte gati të largohej, ai tha, “Unë pranova ftesën tuaj; tani ju ftoj në shtëpinë time.” Kështu, ai i ftoi ata në darkë.
Hz. Hasani u jepte këshilla besimtarëve herë pas here. Një herë, ai u dha këshillat e mëposhtme:
“Bota e përplas një person që e dëshiron botën. Një person që nuk ia nënshtron zemrën botës, nuk i intereson se kush fiton pasurinë e kësaj bote. Një person që e do botën bëhet skllav i pasurisë. Një person, dita e djeshme e të cilit është e barabartë me të sotmen, është në humbje. Një person dita e djeshme e të cilit është më e mirë se dita e sotme është në humbje të plotë. Një person që e konsideron veten të përsosur në të vërtetë ka shumë paplotëshmëri. Mendja e tenderit është një xhevahir për njeriun. Besnikëria është thesar. Nxitimi është mendjelehtësi. Të jeni miq me ata, zemrat e të cilëve janë i janë bashkuar dynjasë, është lëshim. Dhe të jeni shok me njerëz të këqijë nxisni dyshime.”
Nipi i dashur i Profetit u dallua edhe nga guximi i tij. Gjatë kohërave kur Hz. Othman ishte Halif, ai bënte roje me vëllanë e tij Hz. Hyseinin r.a. në derën e Hz. Othman r.a. me kërkesë të babait të tij. Ai ndaloi njerëzit e dyshimtë të hynin në shtëpi përmes derës. Sidoqoftë, ai nuk mund t’i pengonte njerëzit që vraponin të hynin në shtëpi përmes oxhakut dhe të martirizonin Hz. Othmanin.
Vite pas këtij incidenti, Hz. Hasani r.a. u trishtua shumë kur babai i tij u plagos. Ai shkoi te babai i tij duke qarë. Kur babai i tij e pyeti pse po qan, ai tha: “Si të mos qaj? Ju jeni në ditën e fundit të kësaj bote dhe ditën e parë të botës tjetër ” Pastaj, ai tha se do t’i jepte disa këshilla, të cilat duhet ti mbante dhe se gjithmonë do të përfitonte nga këshillat e tij.
Hz. Hasani pyeti: “Cila është këshilla juaj, baba?” Hz. Aliu u përgjigj:
“Pasuria më e madhe është mençuria; varfëria më e madhe është marrëzia. Injoranca më e keqe është kotësia; dhe epërsia më e mirë është etika e lartë. Mos u bëni shok me një budalla sepse kur ai përpiqet t’ju bëjë mirë ju do t’ju bëjë dëm. Mos u bëni shok me një gënjeshtar, sepse ai do t’ju bëjë ti shihni shumë pranë gjërat që ndodhen në një distancë të madhe dhe do t’ju bëjë ti shihni në distancë të madhe gjërat që janë afër jush. Mos i afrohuni një kopraci sepse ai nuk do t’ju japë atë që ju nevojitet në kohën e gjendje suaj për nevojë. Mos u shoqëroni me një njeri të mbrapshtë dhe të ligë, sepse ai do t’ju shesë ju dhe miqësinë tuaj me çmimin më të lirë.”
Pak kohë pas këtij fjalimi, Hz. Ali ndërroi jetë. Ai kaloi nga kjo jetë kalimtare në kopshtet e Xhennetit, ku iu bashkua Profetit s.a.v.s., Hz. Ebu Bekrit, Hz. Omerit dhe Hz. Othmanit r.a.
Vdekja e tij i pikëlloi muslimanët. Njerëzit ishin në një gjendje të keqe dhe nuk dinin se çfarë të bënin. Në atë moment, Hz. Hasani u ngrit në këmbë. Pasi e lavdëroi Allahun, ai bëri fjalimin e mëposhtëm:
“O njerëz! Sonte, një njeri ka vdekur të cilit muslimanët e parë nuk ia tejkaluan me vepra të mira dhe as muslimanët e fundit nuk mund ta arrinin me të në vepra të mira e të këndshme. I Dërguari i Allahut do ta dërgonte atë në luftëra. Xhibrili a.s. do të qëndronte në të djathtë dhe Mikail a.s. në të majtë. Ai nuk do të kthehej nga fusha e betejës derisa All-llahu t’i kishte dhënë fitore. Ai vdiq në natën kur Isai a.s. u ngjit në parajsë dhe kur u pranua pendimi i fëmijëve të Izraelit.
“Ata që më kanë parë më njohin mua. Sa për ata që nuk më njohin, le ta dijnë se unë jam i biri (nipi) i Profetit të Shenjtë s.a.v.s.. Unë jam biri i lajmëruesit të mirë dhe këshilluesit. Unë jam biri i Thirrësit ndaj Allahut me lejen e Tij.. Unë jam djali i llambës së ndritshme. Unë jam biri i personit që u dërgua si mëshirë për njerëzit. Unë jam nga një familje, anëtarët e së cilës Allahu i mbajti larg nga papastërtitë dhe i bëri ata të pastruar plotësisht. Unë jam biri i personit që u dërgua si mëshirë për njerëzit. Unë jam nga një familje, dashuria për të cilën është bërë obligim për çdo musliman nga Allahu xh.xh. Në një ajet kuranor, Allahu i tha Profetit të Tij, ‘Thuaj: Unë nuk kërkoj prej jush ndonjë shpërblim, por dashuri për të afërmit e mi; … “
Pas kësaj fjalimi të këndshëm të Hz.Hasanit, muslimanët e nderuan Hz. Hasanin dhe e zgjodhën atë si halif. Në ditët në vijim, numri i atyre që i besuan atij arriti në 40.000. Kështu, nipi i dashur i Profetit u bë halifi i muslimanëve që jetonin në Irak, Hejaz, Korasan, Jemen, Mekke dhe Medine. Sidoqoftë, njerëzit e Egjiptit dhe Damaskut nuk e njohën halifatin e tij. Ata e besuan Muavijen r.a si më të denjë për halife.
Uniformiteti midis muslimanëve nuk mund të sigurohej. Dukej se nëse do të kishte luftë dhe gjaku i muslimanëve do të derdhej. Në muajin e shtatë të halifatit të Hz.Hasanit, dy ushtri u ndeshën në Madain. Kur Amr Ibn Asi r.a, i cili ishte me Muavijen r.a, e pa ushtrinë e Hz. Hasanit dhe tha:, “Unë e shoh një ushtri të tillë që më ballafaqon se nuk do të kthehet para se të eliminojë ushtrinë kundër saj”. Kështu, atij iu desh të pranonte fuqinë e ushtrisë së Hz. Hasanit.
Sidoqoftë, Hz. Hasani nuk donte të derdhej gjaku i muslimanëve. Ai nuk kishte një gradë ose pozitë të lartë. Për më tepër, ai ishte shumë i shqetësuar nga veprimet e disidente që filluan gjatë kalifatit të Hz. Othmanit dhe kjo bëri që muslimanët të luftojnë njëri-tjetrin në vend që t’i shërbejnë Islamit. Atë ditë, ai pati një mundësi të madhe. Ai mund të mposhtte ushtrinë e Muavijes dhe ti bashkonte muslimanët nën një flamur. Sidoqoftë, ai nuk zgjodhi ta bënte këtë; ai tregoi një shembull të shkëlqyeshëm të sakrificës dhe hiqte dorë nga e drejta e tij e kalifatit. Kështu, ai shpresonte që muslimanët të ishin përsëri të fortë. Ata do të pushtonin vendet e reja dhe shumë njerëz do të bëheshin muslimanë.
Në fakt, Muavia nuk dëshironte të derdhej gjaku i muslimanëve. Ai gjithashtu dëshironte paqe. Ai dërgoi një të dërguar tek Hz. Hasani me një propozim paqeje. Ai tha se do të pranojë të gjitha ofertat e Hasanit nëse heq dorë nga e drejta e tij e kalifatit. Hz. Hasani vendosi disa kushte. Njëra prej tyre ishte që muslimanët duhet të zgjedhin halifin e tyre. Prandaj, ai e vendosi si kusht që Muavije të mos e emërojë Jezidin si trashëgimtar të kalifatit pas tij. Një kërkesë tjetër e Hz. Hasanit, nipit i dashur të Profetit, ishte që Muavija do të dërgonte një shumë të caktuar parash për t’u dhënë të varfërve ku Muavia i pranoi të gjitha kushtet.
Pastaj, Hz. Hasani iu drejtua përkrahësve të tij për t’u thënë atyre pse ai hoqi dorë nga e drejta e tij e kalifatit:
“Është mençuri të veprosh me devotshmëri. Ligësia dhe e keqja burojnë nga marrëzia. Nëse kalifati është e drejta ime, unë heq dorë nga e drejta ime, në mënyrë që të bashkoj muslimanët dhe të parandaloj që të derdhet gjaku i muslimanëve. Nëse është e drejta e dikujt që e meriton më shumë, do të thotë që unë po bëj atë që është e nevojshme ”. Pas këtij fjalimi, mbështetësit e Hz. Hasanit e pranuan Hz. Muavijen si halif.
Kështu, u shfaq një mrekulli tjetër e Profetit s.a.v.s. Sepse, Profeti s.a.v.s iu drejtua Hz. Hasanit si vijon: “Ky biri(nipi) im është një person fisnik dhe i nderuar. Dhe Allahu mund të bëjë paqe midis dy grupeve të mëdha të muslimanëve përmes tij.”
Hz. Hasani transmetoi 13 hadithe nga Profeti. Njëri prej tyre është si më poshtë:
“O njerëz! Unë nuk ju porosis asgjë përveç asaj që urdhëron All-llahu; Unë nuk ju ndaloj asgjë përveç asaj që Allahu ju ndalon. Kërkoni furnizimin tuaj në një mënyrë të përshtatshme. Betohem për All-llahun në dorën e të Cilit është jeta ime se furnizimi juaj do t’ju gjejë ashtu siç do t’ju gjejë edhe vdekja. Nëse keni vështirësi në gjetjen e furnizimit tuaj, mos u tregoni të pabindur ndaj Allahut derisa e kërkoni atë. ”
Hz. Hasani u martirizua në vitin e 49-të të migracionit duke u helmuar. Para vdekjes, ai u pyet se kush e kishte helmuar. Ai tha, “Unë nuk mund të akuzoj askënd. Nuk dua që një person i pafajshëm të dëmtohet për shkak të meje.” Pastaj, ai dërgoi Hz. Husejnin te Hz. Aishja dhe kërkoi leje prej saj që të varrosej pranë të Dërguarit të Allahut. Hz. Aishja dha leje por Marvan bin Hakami, guvernator i Medinës, nuk dha leje. Hz. Hasani u varros në Varrezat e Bakit.
Allahu qoftë i kënaqur me të!
1] Mustadrak, 3: 165; Usdu’l-Ghaba, 2: 10; Musnad, 5: 194.
Tirmidhi, Manaqib: 31.
at-Targhib, 3: 203.
Hayatu’s-Sahaba, 3: 451.
Muslim, Fadailu’s-Sahaba: 56.
Lem’alar, s. 18.
Hayatu’s-Sahaba, 3: 370.
Mustadrak, 3: 372; Hayatu’s-Sahaba, 3: 350.
Bukhari, Sulh: 9; Tirmidhi, Manaqib: 31.
Hayatu’s-Sahaba, 3: 292.
Shto koment